domenica 18 maggio 2025

La protezione speciale come tutela della vita privata radicata: nota a Tribunale di Bologna, sentenza n. R.G. 7780/2024 del 23 aprile 2025

 La protezione speciale come tutela della vita privata radicata: nota a Tribunale di Bologna, sentenza n. R.G. 7780/2024 del 23 aprile 2025


Abstract:
Con la sentenza del 23 aprile 2025, il Tribunale di Bologna ha accolto il ricorso proposto da un cittadino albanese, riconoscendo il diritto al rilascio del permesso di soggiorno per protezione speciale. Il provvedimento valorizza il radicamento sociale e lavorativo raggiunto in Italia, con specifico riferimento al concetto di "vita privata" tutelato dall'art. 8 CEDU. La decisione si inserisce nel solco della giurisprudenza di merito e di legittimità che ha delineato la portata della protezione complementare nel quadro post-riforma del D.L. 130/2020 e alla luce della clausola di salvaguardia del D.L. 20/2023.


1. Introduzione
Il caso sottoposto al Tribunale di Bologna concerne un diniego di protezione speciale opposto dalla Questura di Parma il 23 maggio 2024. Il ricorso, fondato sulla previsione dell’art. 19, comma 1.1 del D.lgs. 286/98 nella formulazione introdotta dal D.L. 130/2020, è stato accolto in pieno, con riconoscimento del diritto del ricorrente al permesso di soggiorno per protezione speciale di durata biennale, convertibile e rinnovabile.


2. Il quadro normativo e la disciplina transitoria
Il Tribunale conferma l’applicabilità della disciplina previgente alla data di entrata in vigore del D.L. 20/2023, ai sensi della clausola di salvaguardia contenuta nell’art. 7, comma 2 dello stesso decreto. Pertanto, trova applicazione l’art. 19, comma 1.1 T.U.I. nella versione post D.L. 130/2020, che vieta il respingimento e l’espulsione in presenza di un fondato rischio di violazione della vita privata e familiare.


3. La ricostruzione giurisprudenziale della protezione per “vita privata”
La sentenza richiama ampiamente l’elaborazione della Cassazione e della Corte EDU, sottolineando che la protezione speciale è un’evoluzione della precedente protezione umanitaria, ampliata e specificata. In particolare, si sottolinea come la “vita privata” non si esaurisca nel lavoro, ma comprenda relazioni affettive, abitative, sociali e culturali, secondo una lettura ampia dell’art. 8 CEDU.


4. L’accertamento del radicamento sociale e lavorativo
Il ricorrente è risultato regolarmente soggiornante da quasi quattro anni, ospitato da un connazionale in un alloggio regolare e titolare di un contratto di lavoro a tempo indeterminato nel settore delle pulizie, con un reddito mensile di circa 1.000 euro. La documentazione INPS ha evidenziato una progressiva stabilizzazione economica. Non sussistono precedenti penali né elementi di pericolosità sociale.


5. Il bilanciamento dei diritti e il principio di proporzionalità
Il Tribunale richiama la sentenza n. 24413/2021 delle Sezioni Unite della Cassazione per sottolineare l’obbligo di verificare se l’allontanamento possa produrre una “grave deprivazione della vita privata e familiare”. Una volta accertato il radicamento e l’assenza di motivi di sicurezza pubblica, il permesso deve essere rilasciato come diritto soggettivo.


6. Conclusioni
Questa decisione si conferma come espressione coerente del principio di proporzionalità e della centralità del diritto alla vita privata. Essa riafferma che, anche in assenza di legami familiari stretti, un percorso di integrazione sociale e lavorativa concreto costituisce condizione sufficiente per impedire l’espulsione, in attuazione degli obblighi internazionali dell’Italia.


Avv. Fabio Loscerbo

Nessun commento:

Posta un commento

New on TikTok: Titulli i episodit: Konvertimi i lejes së punës sezonale: pse skadimi i lejes nuk mund ta bllokojë punëtorin e huaj Podcast – Versioni në shqip Mirëmëngjes dhe mirëseerdhët në një episod të ri të Së Drejtës së Imigracionit. Sot trajtojmë një çështje thelbësore që vazhdon të shkaktojë gabime administrative dhe procese gjyqësore të panevojshme: konvertimin e lejes së qëndrimit për punë sezonale në leje për punë të varur, dhe sidomos nëse skadimi i lejes sezonale mund ta bëjë të papranueshme kërkesën për konvertim. Pika e nisjes është një vendim i Gjykatës Administrative Rajonale të Ligurias, i publikuar më shtatë korrik dy mijë e njëzet e pesë. Rasti është i thjeshtë: një punëtor i huaj, mbajtës i një leje sezonale, paraqet kërkesën për konvertim pasi leja ka skaduar. Prefektura e refuzon kërkesën duke pretenduar se konvertimi është i mundur vetëm nëse leja është ende e vlefshme. Refuzimi jepet fillimisht pa shqyrtuar vërejtjet e punëtorit, dhe pastaj përsëritet pothuajse mekanikisht me të njëjtën arsyetim. Gjykata e rrëzon plotësisht këtë qëndrim, duke iu referuar qartë praktikës gjyqësore të konsoliduar. Në vendim thuhet se “nuk ka asnjë tregues ligjor nga i cili mund të nxirret se, për konvertimin e lejes së qëndrimit, kërkohet paraqitja e një leje të vlefshme në momentin e kërkesës” . Ky është një pasazh vendimtar, sepse sqaron një praktikë administrative pa asnjë bazë ligjore. Teksti Unik i Imigracionit nuk kërkon që leja sezonale të jetë e vlefshme në kohën e paraqitjes së kërkesës për konvertim. Nuk e kërkon legjislacioni sekondar. Nuk e kërkon asnjë qarkore. Kur një kusht nuk është parashikuar nga ligji, futja e tij nga administrata përbën kufizim të pajustifikuar që prek drejtpërdrejt rrugëtimin profesional të punëtorit. Rasti i Gjënovës tregon qartë se çfarë ndikimi kanë këto devijime. Edhe pas dy masave të përkohshme të gjykatës, Prefektura mbeti e palëvizshme dhe refuzoi të rishqyrtonte kërkesën pa u mbështetur te skadimi i lejes. Por gjykata është e prerë: kur administrata ta rihapë çështjen, ajo duhet të vlerësojë kërkesën në themel, të verifikojë plotësimin e kushteve materiale për punën e varur dhe të garantojë pjesëmarrjen procedurale të punëtorit. Gjykata vëren gjithashtu se Prefektura nuk ka shqyrtuar vërejtjet e punëtorit, duke i hedhur poshtë si “të papranueshme” pa dhënë asnjë argumentim real. Ky është një tjetër cenim procedural që i shtohet keqinterpretimit të kuadrit ligjor. Megjithatë, çështja thelbësore është vetëm një dhe duhet thënë hapur, sepse shpesh neglizhohet: skadimi i lejes sezonale nuk e bllokon dhe nuk mund ta bllokojë konvertimin. Qëllimi i konvertimit është të sigurojë vazhdimësinë e punës së rregullt dhe t’u mundësojë punëtorëve sezonalë stabilizimin e marrëdhënieve të punës tashmë të filluara. Lidhja e këtij procesi me një kusht formal që ligji nuk e parashikon do të çonte në rezultate të paarsyeshme, duke dëmtuar si punëtorin, ashtu edhe punëdhënësin që ka planifikuar punësimin. Vendimi i Gjykatës Administrative Rajonale të Ligurias jep një udhëzim thelbësor: administrata duhet të vlerësojë kërkesat e konvertimit në mënyrë thelbësore, pa u ndalur te data e skadimit. Nëse ekziston një ofertë pune e vlefshme dhe plotësohen kushtet e tjera, kërkesa duhet të shqyrtohet edhe nëse leja sezonale ka skaduar. Ky është një mesazh i rëndësishëm për të gjithë. Për punëtorët, sepse u garanton se rrugët e tyre të integrimit profesional nuk mund të ndërpriten për një kusht të paqenë. Për Prefekturat, sepse i detyron të harmonizojnë praktikat me ligjin dhe me jurisprudencën e qëndrueshme. Për juristët dhe profesionistët, sepse konfirmon një linjë interpretimi tashmë të konsoliduar në nivel kombëtar. Faleminderit që na dëgjuat. Do të vazhdojmë të ndjekim vendimet që lidhen me konvertimet, marrëdhëniet e punës dhe stabilitetin e qëndrimit, sepse pikërisht në këto fusha përcaktohet funksionimi real i politikave të imigracionit.

https://ift.tt/8OpHI3s