Dekreti i ri i Flukseve: risitë kryesore në sistemin italian të hyrjes së punëtorëve të huaj

Dekreti-ligj i 3 tetorit 2025, nr. 146 — aktualisht në proces konvertimi parlamentar — përfaqëson një riorganizim të thellë dhe strukturor të rregullave mbi kuotat e hyrjes për punëtorët e huaj dhe, në përgjithësi, të lidhjes midis migracionit të rregullt dhe tregut të punës.
Ky nuk është një ndryshim sipërfaqësor: dekreti ridizajnon fazat procedurale, vendos kontrolle të automatizuara, zgjeron kanalet e hyrjes dhe përshtat kuadrin juridik me realitetet e reja ekonomike e demografike.

Ndërhyrja vijon rrugën e reformave të viteve 2023 dhe 2024, me synimin e qartë për të konsoliduar atë që ka funksionuar dhe për të korrigjuar pikat problematike të trashëguara.

1. Një kriter i ri për llogaritjen e afatit për nulla osta: fundi i mekanizmit të “miratimit automatik”

Një nga risitë teknike më të rëndësishme është ndryshimi i dies a quo për llogaritjen e afatit të nulla osta.
Afati nuk nis më nga data e paraqitjes së kërkesës (click day), por nga momenti kur kërkesa futet realisht brenda kuotës së disponueshme.

Më parë, mijëra kërkesa mbeteshin “jashtë kuotës” për javë të tëra, ndërkohë që afati vazhdonte të ecte, duke gjeneruar miratim automatik pa asnjë kontroll administrativ.
Mekanizmi i ri eliminon këtë anomali dhe rikthen koherencën procedurale.

2. Verifikim sistematik i deklarimeve të punëdhënësve në të gjitha kanalet e hyrjes

Një shtyllë qendrore e reformës është vendosja përfundimisht e kontrollit të automatizuar të deklarimeve të punëdhënësve.
Platforma dixhitale kryqëzon automatikisht të dhënat me Unioncamere, Agjencinë e Tatimeve, INPS dhe AgID dhe ndalon procedurën në rast mospërputhjeje.

Ky sistem — i testuar fillimisht për flukset 2025 — bëhet tani pjesë e pandashme e kuadrit juridik dhe zgjerohet në të gjitha kanalet jashtë kuotës të parashikuara nga nenet 27, 27-bis, 27-ter, 27-quater, 27-quinquies dhe 27-sexies të Kodit të Migracionit (TUI).

Kështu tejkalohet përfundimisht praktika e vetëdeklarimit pa verifikim, prej vitesh një pikë e dobët në sektorin e nënshtruar ndaj abuzimeve dhe ndërmjetësimit të paligjshëm.

3. Plotësim paraprak i detyrueshëm dhe kufi prej tre kërkesash për çdo punëdhënës

Faza e paraplotësimit — e eksperimentuar në 2025 — bëhet tani obligative dhe është kusht teknik për pjesëmarrje në click day.

Përveç kësaj, çdo punëdhënës individual mund të paraqesë maksimumi tre kërkesa në vit.
Kufiri nuk zbatohet për organizatat e punëdhënësve dhe konsulentët e punës të autorizuar, të cilët duhet të garantojnë proporcionalitetin e kërkesave me kapacitetin ekonomik dhe organizativ të ndërmarrjes.

Masa synon të frenojë përdorimin e shtrembëruar të dekretit nga subjekte që ndër vite kanë paraqitur dhjetëra apo qindra kërkesa pa pasur kapacitete reale punësimi.

4. E drejta për të punuar gjatë pritjes së konvertimit të lejes së qëndrimit

Reforma rishkruan nenin 5/9-bis TUI, duke njohur shprehimisht të drejtën për të punuar edhe gjatë procedurës së konvertimit të lejes së qëndrimit, dhe jo vetëm gjatë lëshimit apo rinovimit si më parë.

Duke marrë parasysh vonesat e njohura administrative, kjo dispozitë mbron vazhdimësinë e punësimit dhe parandalon rënien në parregullsi për arsye të pavarura nga i huaji.
E drejta kushtëzohet, si gjithmonë, me posedimin e mandatit të paraqitjes së kërkesës.

5. Kohëzgjatje njëvjeçare e unifikuar për lejet e viktimave të trafikimit, dhunës në familje dhe shfrytëzimit të punës

Dekreti harmonizon sistemin e lejeve për “raste të veçanta”, duke zgjatur nga gjashtë muaj në një vit kohëzgjatjen fillestare të lejeve të parashikuara në nenet 18, 18-bis dhe 18-ter TUI.

Po ashtu, e zgjeron të drejtën për përfitimin e Assegno di Inclusione (Ndihma e Përfshirjes) edhe për mbajtësit e lejeve të nenit 18 dhe 18-bis, përveç viktimave të shfrytëzimit të punës të mbrojtura tashmë që prej vitit 2024.
Kjo i jep forcë parimit se mbrojtja duhet të përfshijë edhe mbështetje sociale e ekonomike, jo vetëm një dokument qëndrimi.

6. Zgjatje trevjeçare për hyrjet jashtë kuotës të punëtorëve shtëpiakë

Pas fazës pilot të vitit 2025, zgjatet për periudhën 2026–2028 kanali i posaçëm jashtë kuotës për punonjësit shtëpiakë që ndihmojnë persona mbi 80 vjeç ose persona me aftësi të kufizuara.

Kjo lidhet drejtpërdrejt me presionin demografik: Italia është vendi më i plakur i Bashkimit Evropian dhe sektori i asistencës familjare mbështetet gjerësisht te punëtorët e huaj.
Zgjatja trevjeçare garanton stabilitet dhe parashikueshmëri.

7. Aktivizim i kanalit të programeve të vullnetarizmit ndërkombëtar

Kanali i hyrjes parashikuar nga neni 27-bis TUI për vullnetarët — i miratuar në 2018, por kurrë i zbatuar për mungesë të dekreteve vjetore — vihet më në fund në funksion.
Rregullimi i ri parashikon një kuotë hyrjeje çdo tre vjet, duke i dhënë shoqërisë civile mundësinë të planifikojë projekte shumëvjeçare.

8. Ribashkimi familjar: afati zgjatet nga 90 në 150 ditë

Afati për lëshimin e nulla osta për ribashkim familjar rritet nga 90 në 150 ditë.
Ky ndryshim pasqyron realitetin e verifikimeve të ndërlikuara të kërkuara dhe e harmonizon ligjin italian me kuadrin evropian, i cili lejon deri në nëntë muaj.

9. Forcim i luftës kundër shfrytëzimit: “Tavolo Caporalato” bëhet organ i përhershëm

Tavolina ndërinstitucionale kundër shfrytëzimit të punës bëhet strukturë e përhershme dhe hapet pjesëmarrja edhe për subjektet fetare të njohura ligjërisht.
Kjo pasqyron rolin praktik që këto organizata luajnë në territor, ku shpesh identifikojnë rastet e shfrytëzimit përpara institucioneve.

10. Vazhdimi i angazhimit të Kryqit të Kuq Italian në qendrën e Lampeduzës

Dekreti zgjat deri në vitin 2027 mundësinë që Ministria e Brendshme t’i besojë Kryqit të Kuq Italian administrimin e pikës së krizës në Lampeduzë.
Vendimi bazohet në rezultatet pozitive të arritura dhe nevojën për vazhdimësi operative në një pikë tejet të ndjeshme të sistemit të pritjes.

---

Koment përmbyllës

Dekreti i Flukseve 2025–2027 shënon një kthesë procedurale të rëndësishme: sistemi nuk mbështetet më vetëm te click day, por te kontrolli paraprak, interoperabiliteti dixhital, afatet realiste dhe kanalet e përshtatura të hyrjes.

Njëkohësisht, ai forcon mbrojtjen e kategorive vulnerabël dhe konsolidon hyrjet jashtë kuotës në sektorë që varen strukturalisht nga punëtorët e huaj.

Në tërësi, dekreti modernizon qeverisjen e migracionit të rregullt në Itali dhe e bën atë më të përshtatur me nevojat e tregut të punës dhe me një menaxhim të programuar të flukseve migratore.

---

Avv. Fabio Loscerbo